بیستون

بيستون در مسير جاده همدان و كرمانشاه در 30 كيلومتري شمالشرقي شهر كرمانشاه قرار دارد. داریوش ( 486-522 ق.م.) که سلطنت را غصب کرده بود با مهارت واستعدادی که داشت سعی کرد تا ادعاهای خود بر تاج و تخت را توجیه کند. این تلاش ها در سنگ نوشته های بیستون و متن سه زبانه آن (پارسی باستان، ایلامی و اکدی با لهجه بابلی نو) متجلی شده است. برای نوشتن متن پارسی باستان کتیبه 38 علامت میخی ابداع شد و گزارش کارها و تصفیه حسابهای پادشاه بزرگ در بالای صخره کنده کاری شده تا محفوظ و دور از دسترس بماند. در اينجا نقش برجسته اي وجود دارد. این نقش برجسته ،داریوش را در حالتي نشان مي دهد كه پا بر سر گئومات، دشمن اصلیش گذاشته است. إنُه پادشاه اسیرو یاغیانی که داریوش بر آنها پیروز شده در جلوی او به ردیف ایستاده اند و نام هر یک در کنار، زیر و بالا و گاهی روی خود تصویر کنده کاری شده است. به تصویر کشیدن اسیران جنگی از یک سو مشابه نقش برجسته های دیواری آشوری سده های 9-7 ق.م. است و از سوی دیگر به دلیل تآثیر سبک سومری و نام های حک شده اسیران ، تفاوتهایی با هنر آشور دارد. تنها اثري كه در اين محل مي توان به يقين به دوران سلوكي در ايران نسبت داد تنديس هركول بيستون است. احتمالاٌ هركول در اينجا با يكي از خدايان محلي ( احتمالاٌ بهرام) يكسان تلقي شده است. اين نقش برجسته نشان مي دهد كه پهلوان برهنه بر روي پوست خود نشسته است. او كاسه‌اي در دست چپ نگه داشته، يعني درحال نوشيدن است و ياداور نقش هايي است كه اغلب بر روي گلدانهاي آتني اواخر سده 6 تا ميانه سده 5 ق.م. و در تصاوير هلني و رومي ديده مي شود. رانها بر روي پاشنه پاها قرار گرفته‌اند، تيردان از درختي پشت او آويخته است، همان گونه كه او در يك نقش برجسته از الئوسيس، در محلي دور از آتن به تصوير درآمده است. پشت سر هركول يك سنگ نوشته ديده مي شود كه سايباني سنگي بر روي آن قرار گرفته است.