زن کرد

من به شخصه بارها از زبان افراد مختلف چه کرد زبان یا غیر کرد شنیده‌ام که هنوزم در خانواده‌ها و جوامع کرد زبان با زنان کرد به صورت ارباب رعیتی برخورد می شود و زنان کرد هنوزم هویتی در میان ملت کرد ندارند ، در هر جامعه‌ای نقصان هایی وجود دارد ، آدمی همیشه زشتی ها را پر رنگتر از زیبایی ها می بیند  و به آن به شکل سخت گیرانه‌تری برخورد می کند و هر از چند گاهی نیز به آن شاخ و برگهایی اضافی می دهد به جای آنکه شاخ و برگهای خشکیده‌ی این باور غلط را قطع نماید در بسیاری از خانواده های کرد زبان ( در منطقه‌ای از کردستان که من زندگی می کنم ) زنان و دختران از احترامی خاص برخوردارند . مقاله‌ی زیر به صورت محتصری سعی دارد که این تصور غلط را در مورد زنان کرد از اذهان پاک نماید.

هویت اجتماعی زنان کرد

شکی نیست که انسانیت انسان نسبت به همه­ی افراد نوع خودش مساوی است وهیچکس در انسانیت خویش بر دیگری برتری ندارد پس نه مردان نسبت به زنان ونه زنان نسبت به مردان در انسانیت خود هیچگونه برتری بر دیگری ندارد. بی تردید زن ونقش او ونوع نگرش که نسبت به زن در میان هر ملت وجود دارد ملاک خوبی برای تعیین میزان پیشرفت فرهنگی ونوع تفکر اجتماعی آن جامعه می­باشد، زیرا این مادران هستند که انسان ساز ودر واقع فرهنگ ساز جامعه هستنودر واقع ریشه وتنه­ی اصلی فرهنگ هر جامعه را تشکیل می­دهند. بیان نقش زن وتبیین مقام وی در هر اجتماعی برای  نشان دادن چگونچی تفکر آن اجتماع اهمیت بسزائی دارد وموقعیت زن در میان هر ملتی معرف شخصیت وخصوصیات اخلاقی آن ملت است. به عقیده­ی میندر فسکی مردم شناس بزرگ، کردها از این حیث روشن­فکرترین وآزاد اندیش­ترین ملل مسلمان هستند و زن در میان کردها حیاتی مثل زندگی زن در سایر کشور­های اسلامی دارد با این تفاوت که دیدی که نسبت به زن در میان کردها نسبت به زن وجود دارد کاملاً متفاوت است.

هویت اجتماعی زنان کرد

شکی نیست که انسانیت انسان نسبت به همه­ی افراد نوع خودش مساوی است وهیچکس در انسانیت خویش بر دیگری برتری ندارد پس نه مردان نسبت به زنان ونه زنان نسبت به مردان در انسانیت خود هیچگونه برتری بر دیگری ندارد. بی تردید زن ونقش او ونوع نگرش که نسبت به زن در میان هر ملت وجود دارد ملاک خوبی برای تعیین میزان پیشرفت فرهنگی ونوع تفکر اجتماعی آن جامعه می­باشد، زیرا این مادران هستند که انسان ساز ودر واقع فرهنگ ساز جامعه هستنودر واقع ریشه وتنه­ی اصلی فرهنگ هر جامعه را تشکیل می­دهند. بیان نقش زن وتبیین مقام وی در هر اجتماعی برای  نشان دادن چگونچی تفکر آن اجتماع اهمیت بسزائی دارد وموقعیت زن در میان هر ملتی معرف شخصیت وخصوصیات اخلاقی آن ملت است. به عقیده­ی میندر فسکی مردم شناس بزرگ، کردها از این حیث روشن­فکرترین وآزاد اندیش­ترین ملل مسلمان هستند و زن در میان کردها حیاتی مثل زندگی زن در سایر کشور­های اسلامی دارد با این تفاوت که دیدی که نسبت به زن در میان کردها نسبت به زن وجود دارد کاملاً متفاوت است.

هیچگاه به زن به­عنوان موجودی ضعیف­تر از خود نگریسته نمی­شود وزنان همچون مردان بلکه بیشتر از آنها بدون هیچ قید وبندی در فعالیت­های اجتماعی وسیاسی و...شرکت می­کنند.زن کرد مسلمان است اما پوشش خاص خود را دارد،و در اجتماعات کرد زنان مثل مردان با آزادگی زنگی می­کنند واغلب در مسائل اجتماعی  با مردانشان به گفت­وگو می­نشینند وچه درگذشته و چه در حال نقش زن در جامعه کرد نقش اساسی وکلیدی بوده وهست  وشاید بیش از نیمی از فعالیت­های اجتماعی بر عهده­ی زنان است  در جامعه-ی روستائی بیش از نیمی از فعالیت­های اجتماعی واقتصادی در خانواده را  زنان بر عهده می­گیرند و در واقع به میزان زیادی نسبت به مردانشان کار می­کنند  از تربیت و اداره­ی خانواده گرفته تا راه­اندازی کار دامها وفراوان فعالیت دیگر که زنان کرد و در جامعه­ی روستائی بدون هیچ چشم­داشتی برای رفاه حال خانواده­ی خود انجام می­دهند.

در جامعه­ی شهری­هرچند زنان نسبت به جامعه­ی روستائی از فعالیت کمتری بر خور دارند ولی در جامعه­ی شهری فعالیت اجتماعی یا سیاسی یا... زنان کاملاً مشهود و بارز است، و در رده­های مدیریتی ،بهداشتی و... در جامعه قرار دارد.

واژه­های مادر(=دالگ)وخواهر(خُوِیشک) وازه­هائی هستند که در میان ملت کرد از قداست واحترام فوق العده­ای برخوردارند. بیشترقسم­های­کردهابه­شیر­مادرم (=شیرِدالگم) ویا جان مادرم(=گِیانِ دالِگم) را شاید شنیده باشید. وهمین مو ضوع قداست واعتبار کرد را برای مادر نشان می­دهد.

البتته نقش قدیس بودن مادر ممکن است در میان همه­ی اقوام وجود داشته باشد اما ارتباط شدید عضوی که میان مادر کرد وخانواده­اش وجود دارد منحصر به­فرد استوزنان کرد در اکثر سازمان­ها در واقع رهبران بلا منازع خانواده وقبیله­ی خویش بوده بطوری که بعضی از زنان کرد نقش کد خدا را داشته­اند.

کردها رقص مخصوصی بنام چپی دارند که رقص دسته جمعی است،که زن ومرد بصورت یک در میان وچسبیده، دست در دست هم همراه جست و خیزی زیبا حرکت می­کنند بطوریکه از دور مثل یک دیوار متحرک به­نظر میرسند که این هنر به عنوان یکی از اصیل­ترین وزیبا ترین هنرهای شرقی نام گرفته است،یکی از رقصندگان که در اول صف قرار می­گیرد ودیگران را راهنمائی می­کند سر چوپی خوانده می­شود لذا با توجه به نقش زن در میان کردها کمتر اتفاق می­افتد که سر چوپی یک مرد باشدکه این خود نقش زن را در بین کردها میرساند.

میندر فسکی می­گوید آنچه نباید در آن شک کرد این است که زن در میان کردها دارای شخصیت والائی است.بنا بر این هیچ تعجبی ندارد اگر نام زنها را بر فرزندان اطلاق می­کنند، به همین علت است که زنان بسیاری رهبری قوم وقبیله­ی خود را بدست گرفته واختیار دار آنها بوده­اند .

مراسم ازدواج وزندگی مشترک که در میان کردها حال وهوائی خاص دارد با توجه به سازنگی اجتماعی کردها و از ذرهای اجتماعی در روابط دختر وپسر،زوجهای جوان میتوانند از قبل آگاهی­های قابل اعتمادی از هم داشته باشند موانعی هم که در دیگر اجتماعات بر سر راه ازدواج وجود دارد در جامعه­ی کرد کمتر با آن بر خورد می­کنیم. و اکثرا ًبرای نظر دختر احترام قائل می­شوند . در جامعه­ی نوین کرد کمتر مرد سالاری وسیادت مردان وجود دارد وزن را مجبور ومحدود به فضای تنگ خانه نمی­کنند این واقعیت را مجید سون جامعه شناس بهتر توضیح می­دهد:«بسیار اتفاق افتاده که درمیان کردان زن خانه ازمن استقبال کرده بدون آنکه شوهرش آنجا باشد وبر خلاف فارس و عرب بدون هیچگونه قیدی با من به صحبت نشسته است وغذایم داده است وهنگامی که شوهرش برگشته ضمن اینکه به شوهر وفرزندانش رسیده است درکنار ما بود. در روابط دختر وپسر آن قید وبند های دست وپاگیر مرسوم وجود ندارد واین دوگروه همدیگر را خوب می­شناسند وازدواجشان با توافق کامل است  خلاصه باید گفت یک زندگی رمانتیک وقشنگنسبت به سایر مردم ایران بر روابط آنها حاکم است. زنانی که در روستاهای کردند کمتر فرصت میکنند از روستایشان بیرون روند وزبانی جز زبان کردی نیاموخته­اند ودر واقع حامیان وحافظین زبان وادبیات درجه اول زنان کردی باشند که سینه به سینه آنرا به فرزندان خود منتقل می­کنند.

 امروزه بسیاری از زنان کردستان نشین قابل توجه­اند وفعالیت­های اجتماعی وسیاسی دارند به عنوان مثال در کردستان ترکیه 40درصد از نیرئهای پیش­مرگ کردستان را دختران تشکیل می­دهند که در حال مبارزه با رژیم ترکیه هستند که دحال نابوی اصالت وهویت کردی می­باشند  امروزه زنان کرد که پا به میدان گذاشته­اند باید بر این اعتقادات پافشاری کنند که جنبش رهائی زن از عدالت اجتماعی که امروز در ایران اسلامی بدان توجه خاص میشودجدا نیست ودر عین حال باید برای برابری جنسی کوشش کنند. باید برای نیل به حقوق ملی خود نیز تلاش نمایند.