دن آرام

دن آرام (به روسی: ‎Тихий дон، تفلظ: تیخییْ دُن ‏) رمانی چهار جلدی است که بزرگترین اثر میخائیل شولوخوف محسوب می شود و نوشتن آن از سال ١٩٢٨ تا ١٩٤٠ (تقریباً ١٢ سال) به درازا کشید و جایزه نوبل ادبیات را برایش به ارمغان آورد. از این رمان تاکنون دو ترجمه به فارسی منتشر شده‌است. ترجمه اول را محمود اعتمادزاده به‌آذین انجام داد و در سال‌های اخیر نیز ترجمه دیگری توسط احمد شاملو صورت گرفت. شاملو از روی ترجمه فرانسوی آنتوان وی‌تز این رمان را به فارسی برگردانده‌است. ایرج کابلی در مقایسه با نسخه روسی با شاملو همکاری داشته‌است.
این رمان را اغلب با جنگ و صلح نوشته تولستوی مقایسه می‌کنند. زیرا حماسه شولوخوف همچون «جنگ و صلح» تولستوی تلفیقی است از خصوصیات رمان‌های خانوادگی-اجتماعی و تاریخی.

دن آرام داستانی است در باره قزاقان ساکن دن و شرح زندگی یک خانواده قزاق به نام «ملِخوُف» در زمان صلح، سال‌های سرنوشت‌ساز جنگ اول جهانی، انقلاب ١٩١٧ اکتبر روسیه و یک جنگ داخلی تلخ. البته قهرمانان و نقش آفرینان داستان درست مانند رمان «جنگ و صلح» تولستوی زیادند. اما آنچه خواننده را بیشتر به دنبال خود می کشاند بازیگر اصلی آن مردی جوان به نام «گریگوری (گریشا) پانتلویچ ملخوف» است. گریگوری شخصیتی شجاع، جنگاور و خستگی‌ناپذیر است که در تمام رویدادهای بزرگ تاریخی زمانش حاضر شده است. او هرگز نمی داند به چه روی می جنگد. آیا بر علیه آلمانها می جنگد یا بر علیه بلشویکها؟ در جستجوی عدالت، گاهی با سرخ‌ها ارتباط برقرار می‌کند و گاهی به سراغ سفیدها می‌رود. (سرخ لقب کمونیست‌ها و سفید عنوان طرفداران امپراتوری است). او عاشق روسیه است اما از تزار نفرت دارد. او دولتی سوسیالیستی می خواهد به شرطی که مالکیت قزاقها بر زمین را دست نخورده باقی گذارد. تجربیات سیاسی و نظامی گریگوری که به خاطر حوادث و مشکلات جنگ اول جهانی و انقلاب روسیه به دست آورده در پس داستان عشق شورانگیز و غم‌انگیز وی رنگ می‌بازند.

توجه به لهجه محلی و اجزای شعر عامیانه قزاق‌ها (که با ترجمه بسیار خوب و دقیق شاملو همراه شده) از خصوصیات بارز این کتاب است.